Tabak is een verslavend genotmiddel dat nicotine bevat. Rokers ervaren een lage dosis nicotine als stimulerend en concentratie verhogend en een hoge dosis als rustgevend. De werking van nicotine op de beloningssystemen in de hersenen is vergelijkbaar met dat van heroïne en cocaïne. De lichamelijke ontwenningsverschijnselen van nicotine duren gemiddeld drie tot vier weken. De psychische afhankelijkheid houdt veel langer aan en is moeilijker te doorbreken. (1)
Het zal bij alle artsen en verpleegkundigen bekend zijn dat tabaksrook schadelijk is voor de gezondheid. Roken kan hart- en vaatziekten, COPD en andere ademhalingsziekten veroorzaken, als ook verschillende soorten kanker en ziekten van het maagdarmstelsel; roken vergroot de kans op diabetes, parodontitis en een lelijke huid. (1)
In 2014 rookte 23% van de Nederlandse bevolking, het meest in de leeftijdsgroep tussen 25 en 35 jaar (29%). 65 % van de rokers heeft ooit een serieuze stoppoging gedaan. Bij de laatste stoppoging gebruikte 40% een hulpmiddel. 81% van de rokers is van plan om ooit te stoppen. (2)
Zonder hulpmiddel is de kans om langdurig te stoppen 7 %, het gebruik van medicatie kan dat tot 15% verhogen. Met intensieve coaching kan dat percentage oplopen tot 25 %. De motivatie van de roker is bepalend voor het succes van de stoppen-met-roken-behandeling. (1) Sommige bedrijven en methodes zeggen op internet succespercentages te hebben van 50% tot 80%. Een aanvullende methode kan bij al deze percentages zeer nuttig zijn.
Cognitieve Bias Modificatie – de nieuwe sportschool voor je onbewuste?
Cognitieve Bias Modificatie is een nieuw therapeutisch middel bij angst , depressie en verslaving. Het is gebaseerd op het veranderen van – onbewuste – bias in het denken.
Veel psychologische problemen worden veroorzaakt door automatische onbewuste denkpatronen. Verslaving wordt ook gezien als een ontwikkelingsstoornis in het denken, waarvan sommige onderliggende processen kunnen worden omgekeerd door Cognitieve Bias Modificatie
Reinout Wiers, professor psychologie aan de Universiteit van Amsterdam, heeft dit bij alcoholverslaafden in Duitsland onderzocht en andere onderzoekers hebben dat onderzoek herhaald. Het bleek dat zes sessies van 15 minuten, waarbij de proefpersonen plaatjes van alcohol van zich afduwen, genoeg zijn om een blijvend en langdurig positief effect te hebben – de terugvalpercentages na behandeling waren veel lager in de testgroepen. (3)
In een ander onderzoek toonde Wiers aan dat dezelfde soort verslavingsautomatismen ook aanwezig zijn bij rokers. (4) Op dit moment loopt er een Randomized Clinical Trial waarbij Varenicline wordt getest met en zonder Cognitieve Bias Modiciatie.
Quitty
Quitty is een actiespel waarin ballonen worden beschoten met rookwaren, die via een veegbeweging worden gelanceerd. Uit een menu maakt de speler een keuze tussen sigaret, filtersigaret, joint of sigaar. Naast deze vorm van Cognitieve Bias Modificatie zijn ook hypnose technieken toegepast, zoals het gebruik van metaforen, oogbewegingen en het outcome-model. In de begeleidende tekst worden hypnotische suggesties gegeven.
Appels, symbool voor gezondheid, moeten aan het eind naar de speler toe worden gehaald. In het spel wordt een reis gemaakt door Europa, waarbij de mist optrekt en het blikveld steeds groter wordt. Eye Movement Integration zorgt voor een verhoging van de moeilijkheidsgraad en maakt het spel spannender. Granaatappels en ananassen kunnen worden ingezet als upgrades.
Op deze manieren wordt het vinden van alternatieven voor het rookgedrag gestimuleerd.
Test
De game is getest bij een kleine groep rokers, die allen na een week minder gingen roken.
Tester A is een jongen van 17 jr, hij rookt sinds 3 jaar en 15 sigaretten per dag. Hij speelt elke dag het spel. Na 6 weken is hij gestopt met roken. Na 2 weken spelstop begint hij weer met roken, hij was ook niet van plan en gemotiveerd om te stoppen met roken.
Tester B is een vrouw van 45, ze rookt 29 jaar en 16 sigaretten per dag. Ze heeft 8 stoppogingen gedaan en wilt graag stoppen. Na 1 week rookt ze 10 sigaretten per dag na 6 weken 3 sigaretten. Ze rookt niet meer tijdens haar werk, maar zou helemaal willen stoppen. Na één sessie hypnotherapie is ze een maand later gestopt met roken.
Tester C is een vrouw van 41 jaar, rookt 24 jaar en 10 sigaretten per dag, deed 2 stoppogingen. Na 1 week spelen rookt ze 5 sigaretten, ze staakt echter het spel, omdat ze nu nog niet gemotiveerd is om te stoppen. Twee maanden later vertelt ze dat ze is gestopt met roken.
Drie testers die het spel spelen stopten na een paar dagen het spel omdat ze niet gemotiveerd waren om te stoppen. Ze merkten wel effect van het spel in de zin van minder aandrang een sigaret te pakken. Vijf mensen die het spel kregen om te testen, zijn het niet gaan spelen, omdat ze bij nader inzien nog niet wilden stoppen.
Het is nodig het spel als hulpmiddel verder te onderzoeken. Het spel lijkt een effect te hebben op het rookgedrag en op de motivatie.
Samenvatting
Roken is zeer verslavend en voor veel rokers is het moeilijk om te stoppen. De succespercentages van de meest gebruikte stoppen-met-roken methodes zijn laag.
Een game voor tablet en telefoon waarin moderne psychologische inzichten worden toegepast is een nieuwe en veelbelovende aanvulling op de al bestaande methodes.
Website: http://www.quitty.nl
Artikel in Arts en Auto
Literatuur
- NHG-Standaard Stoppen met roken Chavannes NH, Kaper J, Frijling BD, Van der Laan JR, Jansen PWM, Guerrouj S, Drenthen AJM, Bax W, Wind LA. Huisarts Wet 2007:50(7):306-14.
- Factsheet Continu Onderzoek rookgewoonten 2014. NET/Trimbos
3. Wiers,R 2013. Grip op je problemen. Bert Bakker
- WiersCE,Kuhn,S,Javadi AH,Korucuoglu O, Wiers RW, Walter H, GallinatJ, Bermpohl F.2013. Automatic approach bias towards smoking cues is present in smokers but not in ex-smokers. Psychopharmacology (Berl).2013 Sep;229(1):187
Dit artikel verscheen in het najaarsnummer in 2015 van Arts, Apotheker en Therapeut
Op Eigen Vleugels Verder 